" ਪੀਵਹੁ ਪਾਹੁਲ ਖੰਡੇਧਾਰ ਹੋਇ ਜਨਮ ਸੁਹੇਲਾ !! "
ਸਾਹਿਬ-ਏ-ਕਮਾਲ, ਚੋਜੀ ਪ੍ਰੀਤਮ, ਕਲਗੀਧਰ ਦਸਮੇਸ਼ ਪਿਤਾ "ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਜੀ " ਨੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਅਰੰਭੇ ਹੋਏ ਸਿੱਖੀ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਮੁਹਿਮ " ਨਿਰਮਲ ਪੰਥ " ਨੂੰ ਇਕ ਨਵੀਂ ਸੇਧ ਬਖਸ਼ਦੇ ਹੋਏ ਸਿੱਖ ਪੰਥ ਨੂੰ ੧੬੯੯ ਵਿੱਚ ਖਾਲਸੇ ਦਾ ਰੂਪ ਬਖਸ਼ਣਾ ਕੀਤਾ !
ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਸਮੂਹ ਸਿੱਖ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ੧੬੯੯ ਦੀ ਵਿਸਾਖੀ ਵਾਲੇ ਦਿੰਨ ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਇਕੱਤਰ ਹੋਣ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਭੇਜਿਆ ! ਪੰਡਾਲ ਵਿੱਚ ਸਾਜੀ, ਨੀਵਾਜੀ ਸੰਗਤ ਕੋਲ ਆ ਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਸਿਰ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ! ਸੰਗਤ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਇਸ ਮੰਗ ਤੋ ਹੈਰਾਨ ਸੀ ਅਤੇ ਕੁਜ ਤਾ ਓਥੋ ਦੌੜ ਵੀ ਗਏ !
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਪੰਜ ਸੀਸ ਮੰਗੇ ਤਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲਾਹੋਰ ਦੇ ਦਿਯਾ ਰਾਮ ਜੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ, ਗੁਰੂ ਜੀ ਉਸਨੂੰ ਲਾਗੇ ਹੀ ਸਜੇ ਇਕ ਤੰਬੂ ਵਿੱਚ ਲੈ ਗਏ ਅਤੇ ਖੂਨ ਨਾਲ ਭਿੱਜੀ ਤਲਵਾਰ ਨਾਲ ਵਾਪਿਸ ਪਰਤੇ ਅਤੇ ਇਸੇ ਤਰਾਂ ਸੀਸ ਮੰਗਦੇ ਰਹੇ.
ਦਇਆ ਰਾਮ ਜੀ ਤੋਂ ਉਪਰੰਤ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਧਰਮ ਦਾਸ ਜੀ, ਦਵਾਰਕਾ ਦੇ ਮੋਹਕਮ ਚੰਦ ਜੀ, ਬਿਦਰ ਦੇ ਸਾਹਿਬ ਚੰਦ ਜੀ ਅਤੇ ਪੂਰੀ ਦੇ ਹਿੰਮਤ ਰਾਇ ਜੀ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਸੀਸ ਭੇਟਾ ਕੀਤੇ !
ਦਇਆ ਰਾਮ ਜੀ ਤੋਂ ਉਪਰੰਤ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਧਰਮ ਦਾਸ ਜੀ, ਦਵਾਰਕਾ ਦੇ ਮੋਹਕਮ ਚੰਦ ਜੀ, ਬਿਦਰ ਦੇ ਸਾਹਿਬ ਚੰਦ ਜੀ ਅਤੇ ਪੂਰੀ ਦੇ ਹਿੰਮਤ ਰਾਇ ਜੀ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਸੀਸ ਭੇਟਾ ਕੀਤੇ !
ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਜਾਤ ਪਾਤ ਦੇ ਫ਼ਰਕ ਨੂੰ ਮਿਟਾਉਦਿਆ ਅਲੱਗ – ਅਲੱਗ ਜਾਤਾਂ, ਗੋਤਾਂ ਤੌ ਛੁਟਕਾਰਾ ਦੇਣ ਲਈ ਖਾਲਸਾ ਸਾਜਿਆ ! ਓਹਨਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਹੋਣ ਦੀ ਉਦਾਹਰਨ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਦੇ ਪਿਛੇ "ਸਿੰਘ" ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਬੀਬੀਆਂ ਨੂੰ "ਕੌਰ" ਲਾਉਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਕੀਤਾ !
ਉਹਨਾਂ ੫ ਪਿਆਰਿਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਇਸ ਤਰਾਂ ਰੱਖੇ:
ਦਇਆ ਰਾਮ ਤੋਂ ਦਇਆ ਸਿੰਘ
ਧਰਮ ਦਾਸ ਤੋਂ ਧਰਮ ਸਿੰਘ
ਮੋਹਕਮ ਚੰਦ ਤੋਂ ਮੋਹਕਮ ਸਿੰਘ
ਸਾਹਿਬ ਚੰਦ ਤੋਂ ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ
ਹਿੰਮਤ ਰਾਇ ਤੋਂ ਹਿੰਮਤ ਸਿੰਘ
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਨੀਲੇ ਬਸਤਰ ਪਹਿਨਾ ਕੇ ਸੰਗਤ ਵਿੱਚ ਖਾਲਸਾ ਕਹਿ ਕੇ ਸਨਮਾਨ ਬਖਸ਼ਿਆ ਅਤੇ ਪੰਜ ਪਿਆਰੇ ਕਹਿ ਕੇ ਨਿਵਾਜਿਆ!
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਹੁਕਮ ਕੀਤਾ ਕਿ ਖਾਲਸਾ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪੰਜਵਾਂ ਪੁੱਤਰ ਹੈ !
“ ਖਾਲਸਾ ਮੇਰੋ ਰੂਪ ਹੈ ਖਾਸ !! ਖਾਲਸੇ ਮਹਿ ਹੌ ਕਰੋ ਨਿਵਾਸ !!
ਖਾਸਲਾ ਮੇਰੋ ਮੁਖ ਹੈ ਅੰਗਾ !! ਖਾਲਸੇ ਕੇ ਹੌਂ ਸਦ ਸਦ ਸੰਗਾ !! ” (ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਕੀਰਤਨ- ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ)
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਪੰਜ ਬਾਣੀਆਂ ਦਾ ਪਾਠ ਸਰਵਣ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਲੋਹੇ ਦੇ ਬਾਟੇ ਵਿੱਚ ਜਲ ਪਾ ਕੇ ਫਿਰ ਉਸ ਵਿੱਚ ਖੰਡਾ ਘੁਮਾ ਕੇ ਅਮ੍ਰਿਤ ਦਾ ਬਾਟਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ! ਮਾਤਾ ਸਾਹਿਬ ਕੌਰ ਜੀ ਨੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਮਿਠਾਸ ਭਰਦੇ ਹੋਏ ਖੰਡ ਪਾਈ ! ਇਸ ਤਰਾਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤ (ਖੰਡੇ ਦੀ ਪਾਹੁਲ) ਤਿਆਰ ਹ਼ੋਈ ਅਤੇ ਪੰਜ ਪਿਆਰਿਆਂ ਨੂੰ ਛਕਾ ਕੇ ਸਿੰਘ ਸਾਜਿਆ ਗਿਆ !
“ ਖਾਲਸਾ ਮੇਰੋ ਰੂਪ ਹੈ ਖਾਸ !! ਖਾਲਸੇ ਮਹਿ ਹੌ ਕਰੋ ਨਿਵਾਸ !!
ਖਾਸਲਾ ਮੇਰੋ ਮੁਖ ਹੈ ਅੰਗਾ !! ਖਾਲਸੇ ਕੇ ਹੌਂ ਸਦ ਸਦ ਸੰਗਾ !! ” (ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਕੀਰਤਨ- ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ)
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਪੰਜ ਬਾਣੀਆਂ ਦਾ ਪਾਠ ਸਰਵਣ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਲੋਹੇ ਦੇ ਬਾਟੇ ਵਿੱਚ ਜਲ ਪਾ ਕੇ ਫਿਰ ਉਸ ਵਿੱਚ ਖੰਡਾ ਘੁਮਾ ਕੇ ਅਮ੍ਰਿਤ ਦਾ ਬਾਟਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ! ਮਾਤਾ ਸਾਹਿਬ ਕੌਰ ਜੀ ਨੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਮਿਠਾਸ ਭਰਦੇ ਹੋਏ ਖੰਡ ਪਾਈ ! ਇਸ ਤਰਾਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤ (ਖੰਡੇ ਦੀ ਪਾਹੁਲ) ਤਿਆਰ ਹ਼ੋਈ ਅਤੇ ਪੰਜ ਪਿਆਰਿਆਂ ਨੂੰ ਛਕਾ ਕੇ ਸਿੰਘ ਸਾਜਿਆ ਗਿਆ !
ਇਹ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ ਇਸ ਗਲ ਦਾ ਕਿ ਖਾਲਸਾ ਸਿਰਫ ਦਲੇਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਇਹ ਨਿਮਰਤਾ ਅਤੇ ਮਿਠਾਸ ਦਾ ਵੀ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੋਵੇਗਾ!
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਪੰਜ ਪਿਆਰਿਆਂ ਨੂੰ ਹੁਕਮ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹਨਾਂ (ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਰਾਇ ਜੀ) ਨੂੰ ਵੀ ਇਸੇ ਤਰਾਂ ਖੰਡੇ ਬਾਟੇ ਦੀ ਪਾਹੁਲ ਛਕਾਈ ਜਾਵੇ !
ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਖੰਡੇ ਦੀ ਪਾਹੁਲ ਛੱਕ ਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਗੋਬਿੰਦ ਰਾਇ ਤੋਂ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਬਣੇ !
ਉਹਨਾਂ ਇਹ ਸਭ ਉਚ-ਨੀਚ ਦਾ ਭੇਦ-ਭਾਵ ਮਿਟਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਸਮੂਹ ਕੌਮ ਨੂੰ ਇੱਕ ਰੂਪ "ਖਾਲਸਾਈ" ਬਖਸ਼ਿਆ !
ਖਾਲਸਾ ਸ਼ਬਦ ਤੋਂ ਭਾਵ ਹੈ ਖਾਲਸ !
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ੨੩੯ ਸਾਲ ਦੀ ਗੁਰੂਆਂ ਦੀ ਘਾਲਣਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਿਵੇਕਲਾ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਜੋ ਕਿ ਭਗਤੀ ਅਤੇ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਹੈ ਅਤੇ ਦੇਘ ਅਤੇ ਤੇਘ ਦੀ ਵੀ ਛੋਹ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ !
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਖਾਲਸਾ ਨੂੰ ੪ ਬੱਜਰ ਕੁਰਹਿਤਾਂ ਤੋਂ ਵਰਜਿਆ :
- ਕੇਸ ਕਤਲ ਨਹੀਂ ਕਰਨੇ
- ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰਾਂ ਦਾ ਨਸ਼ਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ
- ਕੁੱਠਾ ਮਾਸ ਨਹੀਂ ਖਾਣਾ
- ਪਰ ਇਸਤਰੀ/ਪਰ ਪੁਰਸ਼ ਦਾ ਸੰਗ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ
ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਖਾਲਸਾ ਨੂੰ ਹਰ ਵੇਲੇ
- ਪੰਜ ਕਕਾਰਾਂ ਦਾ ਧਾਰਨੀ ਹੋਣਾ,
- ਇੱਕ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੀ ਉਸਤਤ ਕਰਨੀ,
- ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਉੱਤੇ ਨਿਸ਼ਚਾ ਕਰਨਾ (ਗਰੰਥ ਕੋਈ ਵੀ ਪੜ ਲਓ ਪਰ ਗੁਰੂਆਂ ਦੀ ਬਾਣੀ-ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਹੀ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨੀ ਤੇ ਸੁਣਨੀ ਹੈ)
- ਕਿਸੇ ਵੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਦੇਹਧਾਰੀ ਯਾ ਹੋਰ ਕਰਮ - ਕਾਂਡਾਂ ਤੋ ਵਰਜਿਆ
- ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਨਾਲ "ਸਿੰਘ" ਅਤੇ "ਕੌਰ" ਲਗਾਉਣਾ (ਇਸ ਨਾਲ ਊਚ-ਨੀਚ ਦਾ ਫ਼ਰਕ ਮਿਟਾਇਆ )
- ਸਿਰ ਤੇ ਦਸਤਾਰ ਸਜਾ ਕੇ ਰਖਣੀ
- ਕੋਈ ਵੀ ਕੰਮ ਆਰੰਭ ਕਰਨ ਤੋ ਪਹਿਲਾਂ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਅੱਗੇ ਬੇਨਤੀ (ਅਰਦਾਸ) ਕਰਨੀ
- ਪੰਜਾਬੀ (ਗੁਰਮੁਖੀ) ਦਾ ਪੂਰਨ ਗਿਆਨ ਹੋਣਾ (ਕੋਈ ਵੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਚ ਨੁਇਪੁੰਨ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਰਖਣਾ ਹੈ)
- ਕੁੜੀ ਮਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ
ਹੋਈਆਂ ਬਿਅੰਤ ਭੁੱਲਾਂ ਦੀ ਖਿਮਾ ਕਰਨੀ ਜੀ..
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਖਾਲਸਾ !!
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਿ ਫਤਿਹ !!
No comments:
Post a Comment